Yunan politik manzarasındaki politik ve seçimlere dair bu deprem, hızla kötüye giden sosyal ve ekonomik eşitsizliklerin ortaya çıkışıyla bağlantılı. Yunan ailelerin yoksulluğu 2000’den 2011’e kadar %20 arttı. Yıllarca istikrarlı bir şekilde %10 civarında olan işsizlik oranı, Nisan 2012 itibariyle %24’e tırmandı. Ücretler ve emekliliklerdeki düşüşler 2009’a göre %45’e ulaştı. Çok düşük ücretle esnek iş saatleri yayılırken iş ilişkileri de toplu pazarlık anlaşmalarının devre dışı bırakılmasıyla çözüldü.
Özel sektörde (büyük ve orta ölçekli işletmeler) ücret ödemelerindeki gecikme ortalaması 5 aya ulaşırken küçük ölçekli işletmelerin %40 kadarı çalışmayı durdurdu. 2012 seçimleri, sağlık, eğitim gibi sosyal yapıların ve genelde refah devletinin çöktüğü bir ortamda yapıldı. Nadiren ve rastgele olan intihar ve intihar girişimleri %1000 arttı ve en iyi eğitimli 24-40 yaş arası nüfus göç etti. Bu sosyal durum, güçlü ve bölücü bir politik etkiye yol açtı: Ülkenin politik örgütleri “tarafsız” olarak memorandum yanlısı ve karşıtı olarak bölündü. İlkinde iki partili sistemin partileri (ND ve PASOK) bulunurken ikincisinde daha küçük ve solcu partiler vardı. Solun seçim başarısını ve PASOK ve ND’nin olağanüstü düşüşünü belirleyen faktör, memorandum politikalarının gayrimeşruluğuydu.
Bu bir dizi yeni sosyal sonuçla birlikte, Yunan seçimleri farklı bir politik durumu tespi etti ve yeni bir politik temsiliyet yapısını ortaya çıkarttı. Aslında partiler sistemi hala dönüşüm aşamasında. Bu yedi partili parlamenter manzara iki büyük ve eşzamanlı ayrımla şekillendiğinden beri “kutuplaşmış çok partili sistem” olarak tanımlanabilir: a) Sol ve sağ arasındaki bölünme (SYRIZA ve ND arasındaki zıtlık) b) memorandum karşıtı ve aslında koalisyon hükumetinin önceliklerine göre pozisyon alan politik örgütler olarak tanımlanabilecek memorandum yanlıları. Tasarruf politikası karşıtı politik güçler arasında SYRIZA, KKE ve ANEL (Bağımsız Yunanlar-ND’den ayrılan ve ekonomik ve sosyal programı sola yakın olan popülist sağ parti) var. Sert kemer sıkma önlemlerini savunan partiler arasında ise ND, PASOK ve DIMAR (Demokratik Sol) var. Yedinci politik parti ise, göç benzeri konularda ideolojik gündemini yavaş değiştirmesi ve “sol karşıtı” retoriğinin gösterdiği gibi şekilde artan bir şekilde sağın “ailesi” içinde özel bir yer kapmaya çalışan ve bu şekilde memorandum yanlısı güçlerle birlikte pozisyon alan Nazizme yakın Altın Şafak (GD).
Daha açık olmak gerekirse, 17 Temmuz oyunun sosyal yapısı üst üste üç kutuplaşmayı gösteriyor: Yaşa göre, mesleğe/sınıfa göre ve coğrafi bölgeye göre.
Yaşa Göre Kutuplaşma
17 Temmuz seçmenleri, Tablo 1’de gösterildiği gibi oldukça farklı iki kategoriye bölünebilir: bir yanda 18-54 yaş arası nüfus, diğer yanda 55 üstü (özellikle 65 üstü).
Birinci grup ilk olarak SYRIZA ve ikinci olarak ND’ye ve çok az miktarda PASOK’a oy verirken ikinci grup PASOK’un sonuçta %12 almasını sağlayacak kadar oy vererek kurtardı. Gerçekten de karşılaştırılırsa en genç (18-24) ve en yaşlı (65 üstü) arasında farkın daha çarpıcı olduğu görülüyor. 18-24 yaş grubu %45.5’le SYRIZA’yı seçerken 65 yaş üstü ND’ye %49.5 verdi. 18-24 yaş grubu PASOK’a %2.4 verirken 65 yaş üstü %19.1 verdi. Genelde eski ND-PASOK iki parti sistemi en yaşlı yaş grubunda kurtulmayı başardı ama çalışan nüfusun en gençleri arasında çöktü.
YAŞ
|
ND
|
SYRIZA
|
PASOK
|
ANEL
|
ALTIN ŞAFAK
|
DIMAR
|
KKE
|
OTHER
|
Toplam %
|
29.7
|
26.9
|
12.3
|
7.5
|
6.9
|
6.3
|
4.5
|
5.9
|
18-24
|
7.3
|
45.5
|
2.4
|
10.6
|
8.1
|
8.1
|
5.7
|
12.2
|
25-34
|
21.8
|
30.1
|
7.0
|
10.1
|
9.9
|
6.8
|
5.0
|
9.1
|
35-44
|
25.3
|
30.7
|
7.8
|
8.6
|
11.9
|
5.5
|
3.3
|
6.9
|
45-54
|
23.4
|
32.4
|
11.0
|
8.2
|
6.7
|
7.9
|
4.4
|
6.0
|
55-64
|
31.6
|
24.1
|
17.8
|
5.7
|
3.8
|
6.4
|
6.3
|
4.4
|
65+
|
49.4
|
13.8
|
19.1
|
4.6
|
2.5
|
4.5
|
3.6
|
2.5
|
Kaynak: Institut VPRC, seçim öncesi ve seçim sonrası anketler
Mesleğe veya Sınıfa Göre Oy
Seçmenlerin ikinci önemli bölünmesi meslek veya sınıfa göre bölünme oldu. Temmuz seçimlerinde, aslında PASOK'un “modernizasyon” eğilimi sayesinde1995'ten beri azalan güçlü bir sınıfsal kutuplaşma ortaya çıktı. Bu durum iş çevrelerinin kendilerine %35.9'la müttefik kabul ettiği ND ve Altın Şafak'ın %29.3 durumunu gösteren Tablo 2'de açıkça görülüyor. PASOK, bu kategorideki aktif nüfusta %17.2'yle en iyi seçim sonucunu elde etti. ND, en iyi ikinci seçim sonucunu %39.5'le, Altın Şafak'a da %7.5 veren bağımsız çiftçilerden elde etti. Toplamda ND'nin seçmenlerinin işveren sınıfları, orta ölçekli çiftçiler ve aktif olmayan nüfustan oluştuğunu görüyoruz. Bu durum açık ara lider olduğu kamu ve ya özel sektör emeklilerinde de görülüyor.
SYRIZA içinse bunun tam tersi doğru. Tarihi boyunca ilk defa bu kadar yoğun halk ve sınıf karaterine sahip oyları almayı başardı. Seçmenleri açıkça, son iki seçimdekilerden tamamen farklı bir bir politik bileşime dönüştü. SYRIZA, kamu ve özel sektördeki ücretli çalışanlar arasında sırasıyla %32.5 ve %32 oy alarak, bu gruplarda en çok tercih edilen politik parti oldu. Küçük ve orta ölçekli esnaf arasında %32.6 oy alırken işsizler arasında da %32.7 oy aldı.
Toplam değerlendirmenin yanı sıra, SYRIZA'nın kamu sektöründeki vasıflı işçiler arasında aldığı %27.1 ve kamu sektöründeki orta düzey yöneticiler arasında aldığı %34.9 oy oranı gibi sonuçları veren Tablo 2'deki bazı alt kategorileri de incelediğimizde çok ilginç sonuçlar görüyoruz. SYRIZA, özel sektörün alt seviyedeki çalışanları arasında %34.2, vasıflı işçiler arasında %30.2 oy aldı. Toplamda, seçmen bileşimiyle yargılanan SYRIZA bugün, ücretli çalışanlar (özellikle orta ve düşük seviye ücretliler), işsizler ve küçük bağımsız esnaf ve serbest meslek sahiplerinin bir koalisyonu.
Tablo 2: Mesleğe Göre Oy
Seçmenlerin ikinci önemli bölünmesi meslek veya sınıfa göre bölünme oldu. Temmuz seçimlerinde, aslında PASOK'un “modernizasyon” eğilimi sayesinde1995'ten beri azalan güçlü bir sınıfsal kutuplaşma ortaya çıktı. Bu durum iş çevrelerinin kendilerine %35.9'la müttefik kabul ettiği ND ve Altın Şafak'ın %29.3 durumunu gösteren Tablo 2'de açıkça görülüyor. PASOK, bu kategorideki aktif nüfusta %17.2'yle en iyi seçim sonucunu elde etti. ND, en iyi ikinci seçim sonucunu %39.5'le, Altın Şafak'a da %7.5 veren bağımsız çiftçilerden elde etti. Toplamda ND'nin seçmenlerinin işveren sınıfları, orta ölçekli çiftçiler ve aktif olmayan nüfustan oluştuğunu görüyoruz. Bu durum açık ara lider olduğu kamu ve ya özel sektör emeklilerinde de görülüyor.
SYRIZA içinse bunun tam tersi doğru. Tarihi boyunca ilk defa bu kadar yoğun halk ve sınıf karaterine sahip oyları almayı başardı. Seçmenleri açıkça, son iki seçimdekilerden tamamen farklı bir bir politik bileşime dönüştü. SYRIZA, kamu ve özel sektördeki ücretli çalışanlar arasında sırasıyla %32.5 ve %32 oy alarak, bu gruplarda en çok tercih edilen politik parti oldu. Küçük ve orta ölçekli esnaf arasında %32.6 oy alırken işsizler arasında da %32.7 oy aldı.
Toplam değerlendirmenin yanı sıra, SYRIZA'nın kamu sektöründeki vasıflı işçiler arasında aldığı %27.1 ve kamu sektöründeki orta düzey yöneticiler arasında aldığı %34.9 oy oranı gibi sonuçları veren Tablo 2'deki bazı alt kategorileri de incelediğimizde çok ilginç sonuçlar görüyoruz. SYRIZA, özel sektörün alt seviyedeki çalışanları arasında %34.2, vasıflı işçiler arasında %30.2 oy aldı. Toplamda, seçmen bileşimiyle yargılanan SYRIZA bugün, ücretli çalışanlar (özellikle orta ve düşük seviye ücretliler), işsizler ve küçük bağımsız esnaf ve serbest meslek sahiplerinin bir koalisyonu.
Tablo 2: Mesleğe Göre Oy
Meslek
|
ND
|
SYRIZA
|
PASOK
|
ANEL
|
GD
|
DIMAR
|
KKE
|
OTHER
|
Toplam Oran
|
29.7
|
26.9
|
12.3
|
7.5
|
6.9
|
6.3
|
4.5
|
5.9
|
Şirket başkanı işverenler
|
35.9
|
10.9
|
17.2
|
1.6
|
20.3
|
4.7
|
1.6
|
7.8
|
Çiftçiler/hayvancılar/balıkçılar
|
35.3
|
24.1
|
9.8
|
8.3
|
7.5
|
6.0
|
4.5
|
4.5
|
Akademisyenler
|
26.8
|
26.1
|
9.4
|
8.0
|
8.7
|
7.7
|
2.8
|
10.5
|
Esnaf, düşük ücretliler
|
27.2
|
32.6
|
10.0
|
7.3
|
9.1
|
2.7
|
4.2
|
6.9
|
Kamu sektörü ücretli çalışan
|
26.3
|
32.0
|
10.1
|
8.4
|
4.7
|
7.7
|
4.4
|
6.4
|
Kamu sektörü orta yönetici
|
24.8
|
34.9
|
7.0
|
9.3
|
2.3
|
7.0
|
5.4
|
4.9
|
Özel sektör ücretliler
|
20.3
|
32.5
|
8.9
|
8.7
|
10.2
|
7.7
|
6.1
|
5.7
|
Özel sektör orta yönetici
|
17.2
|
34.0
|
10.7
|
7.0
|
12.6
|
6.0
|
6.5
|
6.0
|
Vasıflı işçiler
|
25.4
|
30.2
|
1.2
|
11.1
|
11.1
|
11.1
|
4.8
|
4.8
|
Vasıfsız işçiler
|
9.1
|
27.3
|
4.5
|
9.1
|
24.5
|
9.1
|
4.5
|
12.0
|
İşsizler
|
16.2
|
32.7
|
7.1
|
9.6
|
12.2
|
8.1
|
4.3
|
7.4
|
Son zamanda iş kaybedenler
|
17.0
|
32.9
|
6.8
|
9.0
|
11.5
|
8.2
|
6.8
|
7.7
|
Ev kadınları
|
33.8
|
24.0
|
15.9
|
9.0
|
3.6
|
5.1
|
3.3
|
7.7
|
Emekli (kamu sektörü)
|
45.7
|
16.2
|
23.1
|
3.0
|
1.7
|
5.1
|
3.0
|
2.1
|
Emekli (özel sektör)
|
43.2
|
17.6
|
17.5
|
5.4
|
2.8
|
1.0
|
4.8
|
3.0
|
Öğrenciler
|
7.1
|
51.2
|
1.2
|
10.7
|
3.6
|
7.1
|
6.0
|
13.1
|
Kaynak: Institut VPRC, seçim öncesi ve seçim sonrası anketler
Bu sınıf oyu aynı zamanda, siyaset bilimi tarafından sınıfı tespit etmek için kullanılan ama sadeleştirmeleri nedeniye tam anlamıyla güvenilir olmayan Alford göstergesi kullanılarak da açığa çıkarılabilir. Alford göstergesi, “sol” partilere oy veren kafa işçilerinin oranının, aynı partilere oy veren ücretlilerin oranından çıkarılmasıya hesaplanır. Alford göstergesi, sınıf oyunu 1'den 100'e kadar ölçer.
Tablo 3'te, bu gösterge, ücretliler ve işsizlerin kullandığı oya karşı burjuva sınıfların ve orta burjuvazinin kullandığı oyu esas alarak uygulanmıştır.
Tablo 3: Alfrog Göstergesi Kullanılarak Haziran 2012 Seçimlerinin Sınıf Oylarının Dağılımı (yüzdelere göre)
Tablo 3'te, bu gösterge, ücretliler ve işsizlerin kullandığı oya karşı burjuva sınıfların ve orta burjuvazinin kullandığı oyu esas alarak uygulanmıştır.
Tablo 3: Alfrog Göstergesi Kullanılarak Haziran 2012 Seçimlerinin Sınıf Oylarının Dağılımı (yüzdelere göre)
Politik Parti
|
Ücretliler
N=1,124 |
Burjuvazi
N=137 |
Gösterge
(1-100) |
ND
|
19.7
|
35.0
|
-
|
SYRIZA
|
33.0
|
18.2
|
14.8
|
PASOK
|
8.1
|
16.0
|
-
|
ANEL
|
9.0
|
2.2
|
6.8
|
ALTIN ŞAFAK
|
10.0
|
10.2
|
-
|
DIMAR
|
7.6
|
8.0
|
-
|
KKE
|
6.0
|
2.9
|
3.1
|
"Sağ" (ND - ANEL – ALTIN ŞAFAK)
|
38.7
|
47.4
|
-
|
"Sol" (SYRIZA - KKE - DIMAR)
|
46.6
|
29.1
|
17.5
|
Memorandum yanlısı partiler (ND - PASOK)
|
27.8
|
51.0
|
-
|
Memorandum karşıtı partiler (SYRIZA - KKE - ANEL)
|
65.6
|
41.5
|
24.1
|
Kaynak: Institut VPRC, seçim öncesi ve seçim sonrası anketler
Bu tablo SYRIZA seçmenlerinin yüksek düzeyde sınıf oyu kullandığını gösteriyor. Aynı zamanda SYRIZA'nın sosyal tabanıyla çakışan popülist sağcı ANEL seçmenindeki önemli derecedeki sınıf unsurunu da gösteriyor. KKE'nin oylarının daha az sınıf oyu içerdiği görülüyor.
Bölgesel ve sınıfsal ölçütlere göre kutuplaşma
Oyların sosyal sınıf ve meslek dağılımına göre sınıflandırılması aynı zamanda, yerleşimlerin sosyal-meseleki görünümünü temel alan bölgesel ölçüte göre bir analize de imkan veriyor. Tablo 3, esas olarak ülkenin büyük kentlerindeki burjuvazi, orta burjuvazi, orta ücret bölgelerinin partilere göre oy dağılımını veriyor.
Tablo 4: Oyların coğrafi dağılımı
Bölgesel ve sınıfsal ölçütlere göre kutuplaşma
Oyların sosyal sınıf ve meslek dağılımına göre sınıflandırılması aynı zamanda, yerleşimlerin sosyal-meseleki görünümünü temel alan bölgesel ölçüte göre bir analize de imkan veriyor. Tablo 3, esas olarak ülkenin büyük kentlerindeki burjuvazi, orta burjuvazi, orta ücret bölgelerinin partilere göre oy dağılımını veriyor.
Tablo 4: Oyların coğrafi dağılımı
Politik parti
|
ND
|
SYRIZA
|
PASOK
|
ANEL
|
GD
|
DIMAR
|
KKE
|
Ulusal oranlar
|
29.66
|
26.89
|
12.28
|
7.51
|
6.92
|
6.26
|
4.50
|
Kentler
|
25.7
|
29.8
|
10.7
|
7.8
|
6.8
|
7.2
|
4.9
|
Üste düzey bölgeler (s/p)
|
59.7
|
10.8
|
5.0
|
4.0
|
3.9
|
6.6
|
1.1
|
Orta-üst düzey bölgeler (s/p)
|
32.0
|
27.5
|
8.5
|
6.8
|
5.0
|
9.2
|
3.6
|
Orta düzey bölgeler (s/p)
|
25.0
|
31.0
|
9.5
|
7.5
|
5.2
|
8.9
|
6.0
|
Ücretli çalışan bölgeleri
|
18.5
|
37.5
|
7.5
|
10.5
|
9.5
|
5.5
|
7.0
|
Kaynak: İçişleri Bakanlığı: 2012 Temmuz seçim sonuçları
Bölgesel ölçütlere göre sonuçları dikkate alarak bazı ön sonuçlara varılabilir:
a) Hem ND hem de SYRIZA oylarının, oldukça güçlü derecede sınıf oyu oldukları görülüyor. ND, orta üst ve üst düzey sosyo-politik görünüme sahip meskenlerin olduğu bölgeler tarafından tercih edilmiş. Diğer yandan, orta üst ve üst düzey bölgelerden düşük oy alan SYRIZA'ya oy veren tüm diğer bölgelerinden daha fazla ND'yi tercih etmişler.
b) PASOK, seçmen tabanındaki radikal değişimi gösteren üst ve orta bölgelerden aldığı oyları korumayı göreceli olarak başarmış. Aslında tüm kategorilerde daha önce kentsel bölgelerde aldığı oyların ortalamasının altında kalarak aldığı desteğin her şeyden önce büyük kent yerleşimlerden değil de kırsal çevreden geldiğini gösteriyor.
c) ANEL'in (Bağımsız Yunanlar) seçmen bileşimi bilhassa ilginç: Çekirdek halk bölgelerinde ve ücretli çalışanlar arasında güçlü bir tabanı gösteriyorken üst ve orta üst bölgelerde o kadar da güçlü değil. Bu partinin bölgesel oy görünümü bir “sol” partinin ve tipik sağ veya aşırı sağ partinin sahip olabileceği türde. Bu parti muhtemelen, geleneksel olarak sağcı olan önümüzdeki yıllarda ya sola ya da Altın Şafak gibi bir tür faşist uça bağlı ideolojik söyleme yönelecek halk/işçi sınıfları için “geçici bir çözüm” oldu.
d) Altın Şafak da ANEL'e benzer bir şekilde “halk/sınıf oyu” aldı. Halk/işçi sınıfı bölgelerinde oldukça güçlü sonuç elde etti. Bu onu, üst ve üst orta düzey sınıflarda güçlü etkiye sahip çoğulcu bir parti olan daha eski aşırı sağ parti LAOS'tan belirgin bir şekilde ayırıyor. Daha sert bir gündeme sahip Altın Şafak açıkça daha fazla halk desteğine sahip. Altın Şafak'ın “coğrafyası” politik sistem içindeki asla tesadüf olamayacak bir şekillenmeyi yansıtıyor.
e) İşçi sınıfı/halk bölgelerinde çok az temsiliyete sahip olan DIMAR, üst orta bölgelerde başarılı. Bu parti ılımlı merkez sol kampa doğru eğilimli bir ideolojik-politik kitlesi var gibi görünüyor. PASOK'la aynı sosyal alanda yer alıyorlar.
f) Son olarak, KKE, 2012 seçimlerinde de demokrasiye dönüşten bu yana değişmeyen seçmen tabanına oturdu: Orta sınıflar ve halk/işçi sınıfı arasında ikincisinin egemen olduğu bir seçim ittifakı. Son seçimlerde, iç “yönelimi” partinin genel imajını değiştirmeden ücretli çalışanlara doğru değişti.
Christoforos Vernardakis
Transform!
a) Hem ND hem de SYRIZA oylarının, oldukça güçlü derecede sınıf oyu oldukları görülüyor. ND, orta üst ve üst düzey sosyo-politik görünüme sahip meskenlerin olduğu bölgeler tarafından tercih edilmiş. Diğer yandan, orta üst ve üst düzey bölgelerden düşük oy alan SYRIZA'ya oy veren tüm diğer bölgelerinden daha fazla ND'yi tercih etmişler.
b) PASOK, seçmen tabanındaki radikal değişimi gösteren üst ve orta bölgelerden aldığı oyları korumayı göreceli olarak başarmış. Aslında tüm kategorilerde daha önce kentsel bölgelerde aldığı oyların ortalamasının altında kalarak aldığı desteğin her şeyden önce büyük kent yerleşimlerden değil de kırsal çevreden geldiğini gösteriyor.
c) ANEL'in (Bağımsız Yunanlar) seçmen bileşimi bilhassa ilginç: Çekirdek halk bölgelerinde ve ücretli çalışanlar arasında güçlü bir tabanı gösteriyorken üst ve orta üst bölgelerde o kadar da güçlü değil. Bu partinin bölgesel oy görünümü bir “sol” partinin ve tipik sağ veya aşırı sağ partinin sahip olabileceği türde. Bu parti muhtemelen, geleneksel olarak sağcı olan önümüzdeki yıllarda ya sola ya da Altın Şafak gibi bir tür faşist uça bağlı ideolojik söyleme yönelecek halk/işçi sınıfları için “geçici bir çözüm” oldu.
d) Altın Şafak da ANEL'e benzer bir şekilde “halk/sınıf oyu” aldı. Halk/işçi sınıfı bölgelerinde oldukça güçlü sonuç elde etti. Bu onu, üst ve üst orta düzey sınıflarda güçlü etkiye sahip çoğulcu bir parti olan daha eski aşırı sağ parti LAOS'tan belirgin bir şekilde ayırıyor. Daha sert bir gündeme sahip Altın Şafak açıkça daha fazla halk desteğine sahip. Altın Şafak'ın “coğrafyası” politik sistem içindeki asla tesadüf olamayacak bir şekillenmeyi yansıtıyor.
e) İşçi sınıfı/halk bölgelerinde çok az temsiliyete sahip olan DIMAR, üst orta bölgelerde başarılı. Bu parti ılımlı merkez sol kampa doğru eğilimli bir ideolojik-politik kitlesi var gibi görünüyor. PASOK'la aynı sosyal alanda yer alıyorlar.
f) Son olarak, KKE, 2012 seçimlerinde de demokrasiye dönüşten bu yana değişmeyen seçmen tabanına oturdu: Orta sınıflar ve halk/işçi sınıfı arasında ikincisinin egemen olduğu bir seçim ittifakı. Son seçimlerde, iç “yönelimi” partinin genel imajını değiştirmeden ücretli çalışanlara doğru değişti.
Christoforos Vernardakis
Transform!
0 yorum:
Yorum Gönder